January 2024:

Last Christmas holidays we binged The Last of Us, the zombie horror hit series with eye-candy Pedro Pascal. We were quite late to the party, as the series has been on display since February 2023 and judging by its popularity, everyone who reads this will probably already know what it is about, but here’s the pleasant premise. Due to climate change, fungi adapt and can also survive in human bodies, with all the consequences that entails. A teenager turns out to be resistant and because of that she must be taken straight through fungi-infected zombie land to a hospital where a vaccine can be prepared. A premise that could have quickly derailed as a messianic coming-of-age epic, but surprisingly turns out to be a powerful father-daughter drama that makes short work of personal sacrifice for the greater good. In addition, the zombies are beautifully made. The ‘clickers’ (zombies that can detect movement like bats) have a halo of colourful porcini mushrooms (Boletus edulis) around their skulls. The fungal threads that run from one infected zone to another communicate with each other over great distances, just like in a real forest. And the decayed, funghi-ridden bodies in the museum scene are a work of art. So it might not come as a surprise that I immediately thought: how can I incorporate this into my art?

In the weeks before the Christmas holidays, my art teacher Wycher Noord gave me some excellent advice on how I could develop my art. After my month in Scotland in November, I decided that I wanted to learn to paint more realistically. I wanted to add that as a skill to my toolbox as an artist. Even though Wycher probably immediately understood that realistic painting did not suit my temperament, he let me find out for myself over a number of weeks. Conscientiously copying everything you see line by line requires patience and a certain way of focusing your energy, which is at odds with the self I want to express in my work. However, Wycher had sensed the underlying desire intimately. The question behind the desire to learn to paint realistically was: how do I get closer to my subject? And he had a number of options to do so.

1. Exploit what comes naturally. In my case, each specific plant or tree has its
   own texture and/or lines. Magnify that. To do so, you must first become
   aware. Because things that come naturally, usually happen unconsciously. By becoming aware and magnifying it you get closer to the relationship you enter into with your subject, in my case the botanical world.
2. Practice drawing plant shapes. The more often you draw shapes, the more
   obvious and natural they become part of your arsenal. My style is organic and flowing, which basically means the shapes have to come naturally. That’s only possible if you have made them completely your own and that means practice. Don’t settle for just looking at them a lot and don’t always take what your eyes tell you at face value. Shapes can surprise you.
3. You can also process your own view in a different way than just through
   purely realistic painting. Van Gogh was also a realistic painter at his core,
   but he added his perspective to what he saw. Let go of the fact that people
   have to be able to recognize which plant species you have painted. Your art
   is your version of that plant species and that is exactly what your art adds.
4. Find out more about the evolutionary rules by which plants grow. How do they adapt to their environment, to other species, to climate, to animals? What natural laws do they follow? And then see how you could incorporate those rules into your own painting process.

With this in mind, while watching The Last of Us, I felt like delving into the
world of fungi. At Boerderij Bodemzicht — you know, that farm full of win-win
situations — I already learned how important underground fungi are in the life of plants. They ensure that exactly the right nutrients reach the plant at
exactly the right time. They enable trees to warn each other when danger is
imminent. Which means they are an important player in many ecosystems on earth. So I called my brother who is a biologist to ask him about plant evolution, ecosystems and natural laws and how I could incorporate them into my art. He immediately had enthusiastic stories about plants and animal species that had been so coordinated over thousands of years that a butterfly emerged exactly once every three years during the flowering of a specific plant species. Or the steppe ecosystem where everyone immediately thinks of bone-dry plains with tumbleweed, but where so much life can be found. ‘Make a series of collages showing all the individual players in an ecosystem and then create a masterpiece that incorporates them all.’ Talk about fruitful conversations.

Yet after all those inspiring conversations and thoughts, something still
nagged. As if an imaginary fungus had settled in my brain. What zombie series analogy did I miss? At first I thought it was about what it feels like to be an exceptionally gifted person among all the regularly gifted people, like an
uninfected person in a fungal zombie world. And even though it can really feel
that way sometimes — where each zombie is fine in itself, but having to deal
with so many zombies at the same time every day is sometimes a bit too much — it still didn’t feel like the most important point. Because what catharsis did I feel when the father figure decided not to sacrifice his adopted daughter for the greater good? That her right to autonomy and her own life outweighed the route that the rest of humanity expected of her. A route that the last bit of uninfected humanity even depended on for survival? The father chooses a big white lie, which he bears alone, so that his daughter can live without guilt and rid herself of societal expectations.

And then it started to dawn. It’s not an analogy, but it’s questions I should
ask myself. What are the expectations I have to meet for myself for the greater good? What sacrifice do I ask of my inner child? What choices am I making not for myself, but for the so-called zombie community? Where does my focus on the well-being and cohesion of the group as a whole result in neglect of my personal needs and desires? Can I be a valued part of a group and at the same time fulfill my exceptionally gifted qualities? I haven’t been able to do that yet, but I would love to give it to my inner child. Uninhibited authenticity that does not lead to deep loneliness. It is the background of my dance with life. I throw myself into it, hopeful and in good spirits, and then withdraw from it again. Hurt, desperate. My soul’s greatest desire is to be known, seen and heard. But others can only meet you where they can meet themselves. Here is the great tragedy of a Formula 1 as a brain for which no circuits are designed and with which you cannot merge onto the normal road. And how many times have I tampered with the inner dialogue, leaving my head desperately wondering why my heart always wants to join in with the rest. And my heart that simply cannot help but keep hoping that one day, someday, there will be people who can meet me on my wavelength. And in order to achieve that I have to make myself known. QED this blog, which my head resists almost every week, because letting yourself be known like this can only end in a zombie apocalypse. So be it.

Wat ik leerde van de schimmelzombie-apocalyps

Januari 2024:

Afgelopen kerstvakantie bingden we The Last of Us, de zombiehorrorhitserie met eye-candy Pedro Pascal. Wij liepen daarmee nogal achter, aangezien de serie al vanaf februari 2023 te zien was en afgaande op de populariteit ervan zal iedereen die dit leest vast al wel weten waar het over gaat, maar hierbij toch even de prettige premisse. Vanwege klimaatverandering passen schimmels zich aan en kunnen ze ook overleven in mensenlichamen, met alle gevolgen van dien. Een tiener blijkt resistent en zij moet koste wat kost dwars door funghi infected zombieland naar een ziekenhuis gebracht worden alwaar dan een vaccin geprepareerd kan worden. Een vooronderstelling die al snel had kunnen ontsporen als messiaanse coming of age epiek, maar zich verrassend ontpopt als krachtig vader-dochter drama dat korte metten maakt met persoonlijke opoffering ten behoeve van het algemeen belang. Daar komt bij dat de zombies prachtig gemaakt zijn. De ‘clickers’ (zombies die beweging kunnen detecteren als vleermuizen) hebben een aureool van kleurrijk eekhoorntjesbrood om hun schedel. De schimmeldraden die van de ene geinfecteerde naar de andere geinfecteerde zone lopen, communiceren met elkaar op grote afstand, net zoals in een echt bos. En de vergane, door funghi overgoten lichamen in de museumscene zijn van grote schoonheid. Niet zo gek dus dat ik meteen dacht: hoe kan ik dit in mijn kunst verwerken?

Van mijn schilderdocent Wycher Noord kreeg ik in de weken voor de kerstvakantie een aantal steengoede adviezen hoe ik mijn kunst kon ontwikkelen. Na mijn maand in Schotland in november had ik namelijk besloten realistischer te willen schilderen. Ik wilde dat toevoegen als vaardigheid aan mijn gereedschapskist als kunstenaar. Ondanks dat Wycher waarschijnlijk direct al begreep dat realistisch schilderen niet bij mijn temperament past, liet hij me daar gedurende een aantal weken zelf achterkomen. Lijntje voor lijntje consciëntieus alles wat je ziet overnemen vergt geduld en een bepaalde manier van het focussen van je energie,
die haaks staat op het zelf dat ik wil uiten in mijn werk. Wycher had het
onderliggende verlangen echter haarfijn aangevoeld. De vraag onder het verlangen om realistisch te leren schilderen, was: hoe kom ik dichter bij mijn onderwerp? En daar had hij wel een aantal aanwijzingen voor.

1. Buit uit wat vanzelf komt. In mijn geval, dat elke specifieke plant of boom
   een eigen textuur en of lijnenspel krijgt. Vergroot dat uit. Om dat te kunnen
   doen, moet je je eerst bewust worden van iets dat vanzelf gaat, aangezien
   dingen die vanzelf gaan meestal onbewust gebeuren. Op die manier kom je
   dichterbij de relatie die je met je onderwerp aangaat, in mijn geval de
   plantenwereld.
2. Oefen met het tekenen van plantvormen. Hoe vaker je vormen tekent, hoe
   vanzelfsprekender en natuurlijker ze onderdeel worden van je arsenaal. Mijn
   stijl is organisch en vloeiend, maar om dat te kunnen doen, moeten de vormen als vanzelf uit je hand komen. Dat kan alleen als je ze helemaal eigen hebt gemaakt en dat betekent oefening. Neem geen genoegen met alleen maar kijken en neem wat je ogen je vertellen ook niet altijd voor kennisgeving aan. Vormen kunnen je verrassen.
3. Je kunt je eigen oog ook op een andere manier verwerken dan alleen via puur realistisch schilderen. Van Gogh was in de kern ook een realistisch schilder, maar hij voegde zijn oog toe aan wat hij zag. Laat los dat mensen wel moeten kunnen herkennen welke plantsoort je geschilderd hebt, die is jouw versie van die plantsoort en dat is precies wat je kunst toevoegt.
4. Verdiep je eens in volgens welke regels planten groeien. Hoe passen ze zich
   aan hun omgeving aan, aan andere soorten, aan klimaat, aan dieren? Welke
   natuurlijke wetten volgen ze? En kijk vervolgens eens op welke manier je die
   regels zou kunnen incorporeren in je eigen schilderproces.

Met dit in mijn achterhoofd kreeg ik dus tijdens het kijken van The Last of Us
al zin om me te verdiepen in de wereld van schimmels. Bij Boerderij Bodemzicht — je weet wel, die boerderij vol win-winsituaties — leerde ik al hoe belangrijk ondergrondse schimmels zijn in het leven van planten. Ze zorgen ervoor dat precies de juiste voedingsstoffen de plant op precies het juiste moment bereiken. Ze maken mogelijk dat bomen elkaar kunnen waarschuwen als er gevaar dreigt. Ze zijn dus een belangrijke speler in veel ecosystemen op aarde. Dus belde ik met mijn broer die bioloog is om hem uit te horen over plantevolutie, ecosystemen en natuurwetten en hoe ik die kon verwerken in mijn kunst. Hij had direct enthousiaste verhalen over planten en diersoorten die over de loop van duizenden jaren zo op elkaar afgestemd waren dat een vlinder precies een keer in de drie jaar ontpopte tijdens de bloei van een specifieke plantsoort. Of het steppe ecosysteem waarbij iedereen direct aan gortdroge vlaktes moet denken waarover tumbleweed heen en weer waait, maar waar zo ontzettend veel leven te vinden is. ‘Maak een serie collages met daarop alle afzonderlijke spelers in een ecosysteem en maak dan een meesterwerk waarin je ze allemaal verwerkt.’ Over vruchtbare gesprekken gesproken. Toch bleef er na al die inspirerende gesprekken en gedachten ook iets knagen. Alsof er zich een imaginaire schimmel had genesteld in mijn brein. Welke analogie van de zombieserie had ik gemist? Eerst dacht ik dat het ging om hoe het als uitzonderlijk hoogbegaafde voelt tussen alle regulier begaafden, als een ongeinfecteerde in een schimmelzombiewereld. En ondanks dat het af en toe echt zo kan voelen — waarbij elke zombie op zich prima te doen is, maar iedere dag opnieuw met zoveel zombies tegelijk te moeten dealen soms een beetje te veel van het goede is — toch voelde dat niet als het belangrijkste punt. Want welke
catharsis voelde ik toen de vaderfiguur besloot zijn geadopteerde dochter niet op te offeren voor het algemeen belang? Dat haar recht op autonomie en een eigen leven zwaarder woog dan de route die de rest van de mensheid van haar verwachte. Een route waar het laatste beetje ongeinfecteerde mensheid zelfs afhankelijk van was om te kunnen overleven? De vader kiest voor een grote leugen om bestwil, die hij in zijn eentje draagt, zodat zijn dochter kan leven zonder schuldgevoel en zich kan ontdoen van maatschappelijke verwachtingen.

En toen begon het met te dagen. Het is geen analogie, maar het zijn vragen die ik aan mezelf zou moeten stellen. Wat zijn de verwachtingen waar ik van mezelf aan moet voldoen voor het algemeen belang? Welk offer vraag ik van mijn innerlijke kind? Welke keuzes maak ik niet voor mezelf, maar voor de zogenaamde zombiegemeenschap? Waar zorgt mijn focus op het welzijn en de cohesie van de groep als geheel voor veronachtzamingvan mijn persoonlijke behoeftes en verlangens? Kan ik een gewaardeerd onderdeel van een groep zijn en tegelijkertijd aan mijn uitzonderlijk hoogbegaafde trekken komen? Dat is me tot nu toe nog niet gelukt, maar ik zou het mijn innerlijk kind ontzettend graag geven. Onbevangen authenticiteit die niet leidt tot diepe eenzaamheid. Het is de achtergrond van mijn dans met het leven. Me erin storten, hoopvol en vol goede moed en me er weer uit terugtrekken. Gekwetst, vertwijfeld. Het allergrootste verlangen van mijn ziel is om gekend, gezien en gehoord te zijn. Maar anderen kunnen je alleen maar daar ontmoeten waar ze zelf kunnen komen. Zie daar de grote tragiek van een Formule 1 als brein waar geen circuits voor zijn ontworpen en waarmee je niet kunt invoegen op de normale weg. En hoe vaak ik de innerlijke dialoog wel niet heb afgeriedeld waarbij mijn hoofd zich wanhopig afvraagt waarom mijn hart toch altijd zo nodig wil meedoen met de rest. En mijn hart dat het simpelweg niet laten kan om te blijven hopen dat er eens, ooit, wel mensen
zullen zijn die me kunnen ontmoeten op mijn golflengte. En dat ik mezelf om dat te bewerkstelligen kenbaar moet maken. QED dit blog, waar mijn hoofd zich bijna wekelijks tegen verzet, want je zo laten kennen kan alleen maar aflopen in een zombieapocalypse. So be it.